Eind mei maakte de Vlaamse overheid haar definitieve plannen bekend om de Dendervallei beter te wapenen tegen wateroverlast. Ze ambieert met “Ruimte voor Water” drie zaken: toekomstgerichte locaties beschermen, overstromingsruimte bestendigen en de Dendervallei herstellen.
Niet alle acties worden tegelijkertijd opgestart. De Vlaamse overheid voorziet een uitvoeringstermijn tot 2040 en werkt met fases en prioriteiten. Drie fases om concreet te zijn, waarbij per legislatuur de uitgeschreven engagementen met de betrokken besturen worden geconcretiseerd. De eerste fase betreft de periode 2024-2026.
We lichten enkele specifieke actiepunten voor Geraardsbergen toe uit dit brede en ambitieuze plan die in deze tijdspanne starten of uitgevoerd worden.
Geraardsbergen aan boord
In Geraardsbergen stroomt de Dender doorheen het centrum. Wat tijdens droge periodes idyllische beelden oplevert, zorgt in tijden van zware regenval voor overstromingsgevaar. Het strategisch plan Ruimte voor Water voorziet daarom verschillende maatregelen om de historische stadskern te beschermen.
Dat zijn vaak waterkerende maatregelen die tegelijkertijd het publiek domein opwaarderen (lees: kwalitatieve stadsontwikkeling) en overgangsgebieden creëren waar het water meer ruimte krijgt.
Zo wordt er zowel aan de Rood-Kruisstraat als aan de Karmelietenstraat (Sint-Jozef) een beschermingsdijk geplaatst. Die beschermen niet enkel de gebouwen achter de dijken maar creëren ook groene stadsoases waar natuur en water vrij spel en dus ruimte krijgen.
Er wordt ook gekeken naar de aanwezige rivieren. In de zone rond het Rood Kruis wordt de structuur van de Korte Lakebeek verbeterd en in het gebied rond Sint-Jozef gaat bijzondere aandacht naar de monding van de Molenbeek in de Dender.
De plannen rond de stedelijke doortocht zitten vervat in het project "Geraardsbergen aan boord". Begin 2025 werd een groep studiebureaus aangesteld om de visie uit te werken. Momenteel wordt een ruimtelijke analyse uitgewerkt. Nog dit voorjaar start een participatietraject.
Meer info op https://oost-vlaanderen.be/wonen-en-leven/ruimtelijke-planning/projecten/geraardsbergen-aan-boord.html.
De idee is ook om bepaalde sites met overstromingsrisico waterrobuuster te maken. De Unal-site is daarvan een mooi voorbeeld. Vast staat dat deze economisch belangrijke plek een bedrijventerrein blijft. Een masterplan moet duidelijk maken hoe het zich beter kan wapenen tegen eventuele wateroverlast.
De dwarse linten
Buiten het centrum spreekt het strategisch plan “Ruimte voor Water” over dwarse linten. Dat is bebouwing die langs de flanken van de Dendervallei ligt.
Net zoals dat in de stedelijke doortocht het geval is, worden gebouwen die hoger gelegen zijn en een kleiner overstromingsrisico hebben, beschermd door een dijk. Die dijken worden niet pal naast de Dender gebouwd maar wel iets verder, zodat de bergingscapaciteit in de vallei vergroot én een aaneengesloten ecologische corridor wordt gecreëerd.
Onder meer in de Gaverstraat, de Jan De Coomanstraat, de Benedenstraat en het Zandbergenplein worden beschermingsdijken geplaatst.
Op de laagstgelegen plekken waar het overstromingsrisico niet kan worden weggenomen, worden de gebouwen niet extra beschermd door een dijk en behouden ze hun huidige, beperktere bescherming.
De Vlaamse overheid zal deze gebouwen verwerven. Belangrijk is echter dat het niet om directe onteigeningen gaat. Wie er vandaag woont, zal dat tot het eind van zijn/haar leven kunnen doen. De Vlaamse overheid werkt via minnelijke verwerving, een bemiddelingstraject en nazorg.
In de periode 2024-2026 wordt de ligging van de bestaande dijken onderzocht en wordt bekeken waar de beschermingsdijken voor de hoger gelegen gebieden moeten komen.
Deze plannen worden in de periode 2026-2030 in een RUP (Ruimtelijk Uitvoeringsplan) gegoten. Hierbij wordt de locatie en uitvoering van de beschermingsmaatregelen afgewogen en rechtszekerheid gecreëerd.
De gebouwen die in de weg liggen van een beschermingsdijk worden bij voorrang verworven door de Vlaamse overheid.
Wat met de stuwen en de instromende beken op de Dender?
Het strategisch plan Dendervallei “Ruimte voor Water” beperkt zich niet tot de Dender. Het optimaliseert ook het watersysteem van onder meer beken zoals de Korte Lakebeek en de Molenbeek.
Ook de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) voorziet maatregelen om piekdebieten van zijwaterlopen richting Dender te vertragen. In Zandbergen wordt bijvoorbeeld de Molenbeek, via de Kleibeek, verbonden met de Rijt. Daarnaast zet ons lokaal bestuur in op het beperken van de afstroom van hemelwater naar zijwaterlopen. Het ontharden van openbaar domein maakt daar deel van uit.
Tot slot zijn ook de stuwen belangrijk. De oude stuwen worden vervangen door nieuwe, geautomatiseerde exemplaren die sneller en efficiënter kunnen ingrijpen bij overstromingsgevaar. Door het voortdurend aanvechten van de vergunningen ligt dit project nog steeds stil.
Is er enkel een plan voor Geraardsbergen?
Het strategisch plan Dendervallei “Ruimte voor Water” komt met oplossingen voor de volledige Dendervallei. Geraardsbergen valt daaronder, net zoals Ninove, Roosdaal, Denderleeuw, Liedekerke, Affligem, Aalst, Lebbeke en Dendermonde.
Het strategisch plan Dendervallei “Ruimte voor Water” werd ook in een interactieve kaart gegoten. Je kan deze hier bekijken.
